1. Ինչ է նշանակում ձեր դրոշների գույները։
   2.Արդյոք դուք ձեզ լավ էք զգում Հայաստանում։
   3.Որ երկրներում եք լավ զգում ձեզ։
   4. Ինչպիսին է ձեր զգեստները։
   5. Եթե դուք պետություն ունենայիք ինչպիսին կլիներ ձեր դրոշը։
   6. Ինչպիսին են ձեր ազգային խաղերը։

1.Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում:

Բակտերիաներ , սնկեր , անձրևաորդեր

2. Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը:

Հողը երկրագնդի մակերևույթի վերին բերրի շերտն է:

Հողը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ                              մնացորդները  բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­                    գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն:

3.Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:

Որովհետև հումուսը շատ է:

4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:

Տ արբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ:

5.Ի՞նչ են պարարտանյութերը:

Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:

6.Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:

Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաև ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողր փխրեցնում են:

341. Նախադասության րնդգծված բառերը հանի՛ր: Ի՞նչ է փոխվում (նախադասության արտահայտած միտք, ինչ—որ տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

            Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝ Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
            Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են        հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
            Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
            Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ համարներ գրել:
            Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:
            Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ             կողմնորոշվեն:
Շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝ Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
            Այդ օրվանից մինչև այսօր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են             հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
            Ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
            Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, 1937 թվականին են առաջին անգամ համարներ գրել:
            Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները:
            Համարները, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ  կողմնորոշվեն:

Նախադասություների մեջ սկզբից մեկն է լսում, իսկ երբ, որ փոխվում է բոլորն են լսում։

342. Նախադասության ընդծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ և փորձի՛ր բացատրել:

            Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:
            Հասմի՛կ, այս երկտողից.բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:
            Պետք է արտասանե՞ս, Նվա՛րդ:
            Ո՞ւմ ես փնտրում այդպես, Արսե՛ն:
            Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:
            Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:
Ընդգծված բառերը կոչական են։ Կոչականը ցույց է տալիս ում, որ դիմում է։ Կետադրվում են ստորակետով և շեշտով։

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրի՛ր:
Կոչական է կոչվում, որովհետև կոչում է։

344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրի՛ր:

            Արմե՛ն, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
            Սիրելի՛ս, դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
            Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, մայրի՛կ:
            Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Կարե՛ն:
            Գիտե՞ս, Նարե՛կ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
            Ի՜նչ ասես չես մտածի, հայրի՛կ, հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատի՛ր և տարբերությունների մասին գրի՛ր:

            Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Բ. Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, փիլիսոփա՛:
            Բ. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմսատո՛ւն    փիլիսոփա:
            Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ          պետք չէր լինի:
            Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
Ա նախադասության մեջ սովորական կոչական է իսկ Բ նախադասության մեջ ինչպիսի կոչական։

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձրո՛ւ (լրացումներ ավելացրո՛ւ) և փոխի՛ր շեշտի տեղը:

            Օրինակ՝
Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: — Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

            Տղա՛, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:- Ա՛յ տղա, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:

            Փոքրի՛կ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:- Շա՛տ փոքրիկ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:
            Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, նկարի՛չ:- Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, ջղա՛յն նկարիչ:
            Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովի՛վ.- Շանդ պահի՛ր,. որ մոտ գամ, աշխատասե՛ր հովի՛վ.
            Գիտե՞ս, ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:- Գիտե՞ս, բարի՛ ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:
            Իզուր չէիք եկել, երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:- Իզուր չէիք եկել, ծույլիկ երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:

347 Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ:

Բարի՛ մարդիկ- Բարի՛, մարդիկ մարդիկ վերանում են աշխարից։
հարգելի՛ ծնողներ-Հարգելի՛, ծնողներ ձեր երեխաները խելոք չեն։
ի՛մ հեռատես ընկեր- Իմ հեռատե՛ս ընկեր ուր էիր կորել։
անտառի՛ ծառեր-Անտառի՛ ծառերը վերանում են աշխարհից։
ա՛յ կամակոր աղջիկ- ա՛յ կամակոր աղջիկ ինչյու էս այդպիսի ծույլիկ։

Ուշադիր կարդա ընդգծիր այն հատվածները, որոնք արդեն դու գիտեիր, չմացածդ սովորիր։

Նախադասությունն արտահայտվում է բառով կամ բառերի կապակցությամբ և ավարտուն միտք է հաղորդում: Նախադասությունն ավարտվում է վերջակետով:
Նախադասության գլխավոր անդամներն են ենթական և ստորոգյալը: Ենթական պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ(ը), ինչե՞ր(ը) հարցերին: Դա այն առարկան է, որին ստորոգյալի միջոցով որևէ հատկանիշ է վերագրվում: Ստորոգյալը ցույց է տալիս հատկանիշ և այն վերագրում (ստորոգում) է ենթակային: Պատասխանում է ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց, ի՞նչ եղավ, ո՞վ է, ի՞նչ է ինչպիսի՞ն է և նման այլ հարցերի:
Պարզ համառոտ նախադասությունը կազմված է միայն գլխավոր անդամից կամ անդամներից:
Պարզ ընդարձակ նախադասությունը կազմված է գլխավոր անդամներից (անդամից) և նրանց միտքը լրացնող այլ անդամներից (լրացումներից):
Նախադասության բազմակի անդամները (նույն անդամի հետ կապված, նույն հարցին պատասխանող անդամները) իրարից տրոհվում են ստորակետով, իրար միանում են ու, և, կամ, նաև, և՛… և՛, թե՛… թե՛, կա՛մ… կա՛մ, ո՛չ… ո՛չ և նման բառերով (շաղկապներով):
Կոչականը այն անձը կամ առարկան է, որին դիմում է խոսողը: Կոչականի վրա դրվում է շեշտ: Եթե կոչականը լրացում ունի, շեշտն անցնում է լրացման վրա: Կոչականն իր լրացումներով նախադասության մյուս անդամներից տրոհվում է ստորակետով:

1.Прочитайте текст. Подумайте и скажите, когда происходит действие? Выпишите сочетания и поставьте вопрос. Образец: Мурка любит (что делает?)

Моя Мурка очень странная кошка. Мурка любит сладкий мёд.(что делает?) Мама стоит у окна и наблюдает за ней.(что делает?) Мурка греется на солнце.(что делает?) Вдруг кошка чует запах мёда.(что делает?) Мурка открывает зелёные глаза и идёт к улью.(что делает?) Сластёна суёт мордочку в улей.(что делает?) И вдруг раздаётся громкий кошачий бежит в кусты. А за ней летят пчёлы.(что делает?)

2.Перепишите текст, заменяя форму множественного числа существительного СЛОНЫ на форму единственного числа.

 Слоны очен умные животные. Их учат, и они делают всякую работу: брёвна таскают, землю копают, воду носят. Они даже гулять с детьми ходят и смотрят, чтобы детей никто не обидел.

3.Прочитайте. В каждом ряду найдите четвёртый лишнее слово и подчеркните его.

1. молчу, кричу, стоять, рисую;
2. обещаешь, стучишь, кричишь, видит;
3. звенит, свистит, говорю, мешает;
4. читают, удивляет, идут, плачут.

4.Прочитайте текст. Определите, когда происходило действие. Выпишите слова, которые отвечают н вопрос что делал? Задайте к ним вопросы. Образец: улыбался (что делал?)

Улыбался весёлый апрель. В лесу и в поле всё гудело, прыгало, жужжало.(что делало?) От шума проснулся подснежник.(что сделала?) Он встал на тонкую ножку.(что сделал?) Красивым был первый весенний цветок! Солнце взглянуло на землю и растопило лёд.(что сделал?) Отовсюду побежали весёлые ручейки. (что сделали?)

5.Впишите окончания глаголов. Устно определите время глаголов.

Наступила ранняя весна. Весело засияла солнце. Проснула дремучий лес. Птички свила гнёзда. Белка выбрала высокое дерево и сделала из листьев и травки тёплый домик. Скоро у белки появилас семья и маленькие слепые бельчата

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։
Փոքրուց նրա ականջներն ու պոչը կտրել էին, այդ պատճառով ամառը սաստիկ տանջվում էր ճանճերի ձեռից, հողը փոս էր անում` մեջը պառկում, կամ ժամերով մտնում էր թփերի ու լոբիների արանքը և դուրս էր գալիս միայն այն ժամանակ, երբ անծանոթ ոտնաձայն էր լսում բակում կամ անցնող շան հոտ էր առնում։
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։
Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։ Ինչպես երևում էր, փայտ չէր սիրհարգանքով էր վերաբերվում լավ հագնված մարդկանց… Հաչում էր նրանց վրա, այնչափ, որ իմացնի, թե մարդ է գալիս… Իսկ քյոխվի կամ գզրի վրա չէր հաչում, մի երկու բերան «հաֆ» էր անում, կլանչելու պես ու մռռոցով քաշվում մի կողմ։ Վախենում էր…
3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։
Այս շունը շատ տարորինակ շուն էր։
4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
Մուրացկան, անծանոթ, բարեկամ, քյոխվի, գզրի։
Ձեռնափայտ, փայտ,  կուտ,  խոտ, դուռ։
5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։
1-ին-հայրս
2-րդ-մուրացկանը
3-րդ-շուն

Пользуясь словами для справок, напишите ответы на вопросы.

Ворона каркает, а воробей? Воробей чирикает (что делает?)

Сова летает, а заяц? Заяц (что делает?) пыгает

Корова мычит, а собака? Собака (что делает?) лает

Слова для справок: лает, прыгает, чирикает

Прочитайте считалочку. Подчеркните слова, которые обозначают действие.

Раз, два, три, четыре, пять,

Вышел зайчик погулять,

Вдруг охотник выбегает…,

Прямо в зайчика стреляет!

Пиф! Паф! Ой-ой-ой!

Убегает зайчик мой.

Спишите текст, вместо точек вставьте подходящие по смыслу глаголы. Задайте к ним вопросы.

Бежала лиса по полю. Вдруг выскочили собаки и погнались за ней. Лиса бросилась бежать и в нору . В норе сидит и говорит сама себе: — Ушки, ушки, что вы слушали? — Мы делали, чтобы собаки лисоньку не скушали.

Слова для справок: бежала, выскочили, погнались, бежать, убежала, спряталась, сидит, делали, слушали, скушали.

Прочитайте. Запишите ответ на вопрос.

Дождик крапал, моросил, (Что делал)

Ливнем лил, стеной стоял. (Что делал)

Припускал, стучал, косил, (Что делал)

Барабанил, травы мял. (Что делал)

Дождик (что делал?) моросил

Составьте словосочетания. Подберите как можно больше слов.Образец: цветок (что делает?) растёт, распускается, пахнет, расцветает 
море увеличивается

птичка летает

ветер дует

собака гавкает

Соберите слова каждой строчки в предложения так, чтобы получился стишок.

прихожу, из, Я, школы, Я прихожу из школы

на, положу, Всё, место. Всё положу на место. бывает, А, играю, что, А бывает что играю что раскидаю, на, Всё, свете. Всё раскидаю на свете

Но, гулять, иду, когда Но гулять иду когда

на, место, Всё, кладу, я. Всё кладу я на место.

Կար-չկար մի պաստակ։ Այդ նապաստակն ապրում էր մի փոքրիկ մոլորակի վրա։ Այդ մոլորակը առանձնահատուկ էր նրանով, որ այն շոկոլադե էր։ Նապաստակի մոլորակի վրա աճում էին բաոբաբներ։ Նա ամեն օր արթնանում է, լվացվում է, թեյ է խմում և գնում բաոբաբ հավաքելու։ Մի օր նա հայտնաբերում է երկար ճանապարհ և որոշում գնալ և տեսնել, թե ինչ կա այդ ճանապարհի վերջում։ Նա ընկնում է մի ուրի շոկոլադե աշխարհ։ Այնտեղ հանդիպում է մի գեղեցիկ թագուհի նապաստակ։ Նապաստակը որոշում է ամուսնանալ։ Թագուհի նապաստակը համաձայնում է և նրանք ապրում են հաշտ ու համերաշխ։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:

Բակտերիաները և սնկերը տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:

Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը, այդպիսի մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները:

3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:

Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից:

4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:  

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից: Հո­ղում բակտերիաները շատ են (1 գրամ հողում կարող են գտնվել միլիոնավոր բակտե­րիաներ):

5. Ինչո՞ւմն է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:

Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ:

6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:

Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկր մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

7. Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:

Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելի սնկեր:  Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը: Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն:

8. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:

Բակտերիայից և սնկից կարող են առաջանալ տարբեր հիվանդություններ: Օրինակ՝ դիֆթերիա, փայտացում, բոտուլիզմ, աղիքային ցուպիկ, դրանցից խուսափելու համար պետք է հետևել հիգենիային, այսինքն շատ հաճախ լվացվել գետնին ընկած մթերքը չուտել։

9. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րել:

Որովհետև մեր կարած սնունդի մնացորդները մնում են ատամների արանքում, վնասակար բակտերիաներ են առաջացնում՝ վնասելով ատամի էմալը։